Με την εκδήλωση στο ανταρτοχώρι της Κερπινής, γενέτειρα του Πάνου Γεωργόπουλου, διευθυντή του Λαϊκού Διδασκαλείου, ξεκίνησαν το μεσημέρι του Σαββάτου οι διήμερες εκδηλώσεις των Οργανώσεων Περιοχής Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ και της ΚΝΕ για το Λαϊκό Διδασκαλείο Πελοποννήσου,την Παιδαγωγική Ακαδημία του ΔΣΕ, που λειτούργησε το 1948, στο πλαίσιο δράσης της 3ης Μεραρχίας του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο.
Στην εκδήλωση που έγινε στην πλατεία του χωριού, παραβρέθηκε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας, επικεφαλής της αντιπροσωπείας της ΚΕ του Κόμματος. Κορυφαία στιγμή της εκδήλωσης, ήταν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου με τα ονόματα των Κερπινιωτών που σκοτώθηκαν σε μάχες ή εκτελέστηκαν την περίοδο 1940-’49.
Περίοπτη θέση στο μνημείο που είναι αφιερωμένο στα 100χρονα του ΚΚΕ έχουν με τις εικόνες τους χαραγμένες στο μάρμαρο, οι Πάνος Γεωργόπουλος, Ασπασία Δασκαλοπούλου και Κώστας Μπασακίδης, όλοι στελέχη του Κόμματος και του ΔΣΕ.
Υπό τους ήχους δημοτικών τραγουδιών της περιοχής, πλήθος κόσμου από την Πελοπόννησο και άλλες περιοχές βρέθηκε στη -στολισμένη με τις σημαίες του ΚΚΕ- πλατεία της Κερπινής, για να τιμήσει τη θυσία τους και μαζί τη θυσία των χιλιάδων μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου.
Όλοι τους και ιδιαίτερα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, πολλοί από αυτούς συγγενείς των θυμάτων, στάθηκαν ο ένας μετά τον άλλον, μπροστά στο μνημείο με τη συγκίνηση ολοφάνερη στα πρόσωπά τους.
Το μνημείο φτιαγμένο από πέτρα, μάρμαρο και σίδερο έχει την υπογραφή της ΚΕ του ΚΚΕ και φιλοτεχνήθηκε από την Κέλλυ Παπαϊωάννου.
Προσυγκέντρωση της ΚΝΕ και το άνοιγμα της εκδήλωσης
Η προσυγκέντρωση παρατάχθηκε δίπλα στο μνημείο και την εκδήλωση άνοιξε η Παναγιώτα Πανούση, γραμματέας της ΤΕ Αρκαδίας του ΚΚΕ. Στη σύντομη ομιλία της, ευχαρίστησε ιδιαίτερα το χωριό και τους Κερπινιώτες για τη φιλοξενία, τα στοιχεία και τις πληροφορίες που έδωσαν στο ΚΚΕ για τη δράση του ΔΣΕ στην περιοχή και τους μαχητές του. Ευχαρίστησε επίσης, το Δημοτικό Συμβούλιο Γορτυνίας και το Τοπικό Συμβούλιο της Κερπίνης για την παραχώρηση του χώρου όπου στήθηκε το μνημείο. Τέλος, ευχαρίστησε τους δεκάδες συντρόφους, οπαδούς και φίλους του Κόμματος που πρόσφεραν στοιχεία και εθελοντική δουλειά για να στηθεί το μνημείο και να οργανωθεί η σημερινή εκδήλωση.
Η ομιλία της Στέλλας Χρηστέα
Αναφερόμενη στη συμβολή της Κερπινής στους αγώνες του λαού όλη τη δεκαετία του 1940, σημείωσε μεταξύ άλλων ότι «πάνω από 50 στρατιώτες υπαξιωματικοί και αξιωματικοί Κερπινιώτες πολέμησαν στο αλβανικό μέτωπο, με τέσσερις νεκρούς, 21 αντάρτες του κατατάχτηκαν στον ΕΛΑΣ, 61 κρατήθηκαν, φυλακίστηκαν, καταδικάστηκαν και εξορίστηκαν για την αντιστασιακή τους δράση, 41 αντάρτες κατατάχτηκαν στο ΔΣΕ και 16 από αυτούς εκτελέστηκαν ή σκοτώθηκαν το 1948-1949».
Πρόσθεσε ακόμα, ότι «στο χωριό και στην ευρύτερη περιοχή της Κερπινής, που ήταν στο κέντρο των ελεύθερων περιοχών, γράφτηκαν ορισμένες από τις πιο ηρωικές αλλά και ταυτόχρονα, πιο τραγικές σελίδες, στην Ιστορία του λαϊκού μας κινήματος. Δεκάδες μαχητές και στελέχη της 3ης μεραρχίας του ΔΣΕ πότισαν με το αίμα τους, τα χώματα αυτά, πολεμώντας στην άνιση αναμέτρηση με τις δυνάμεις του αντιπάλου, στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στις αρχές του 1949».
«Τρία από τα καλύτερα στελέχη του ΚΚΕ»
- Ο Πάνος Γεωργόπουλος γεννήθηκε στην Κερπινή, το 1911. Ηταν απόφοιτος της Γυμναστικής Ακαδημίας και της Νομικής. Από τα φοιτητικά του χρόνια δραστηριοποιήθηκε μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ και του ΚΚΕ, του οποίου έγινε μέλος του το 1935. Η δημιουργία του ΕΑΜ τον βρίσκει καθηγητή στο Ε’ Γυμνάσιο Εξαρχείων. Του ανατέθηκε δουλειά στην οργάνωση της Σπουδάζουσας, των φοιτητών του Πολυτεχνείου και του Πανεπιστημίου. Μπροστά στον κίνδυνο να συλληφθεί, επειδή η θέση του κατέστη επισφαλής λόγο της δράσης του, το Κόμμα τον έστειλε να εργαστεί ως καθοδηγητικό στέλεχος στην Πελοπόννησο και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή Κυνουρίας της Αρκαδίας.
Εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ ως καπετάνιος και διακρίθηκε στις μάχες κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους, Ταγματασφαλιτών. Το χωριό του, Κερπινή Γορτυνίας, στις εκλογές του Απρίλη του 1944, τιμής ένεκεν, τον ανακήρυξε εκλέκτορα για το Εθνικό Συμβούλιο. Μετά τη Βάρκιζα εξορίστηκε σε διάφορα νησιά.
Το 1947 μετά την επιστροφή του από την εξορία με εντολή του ΚΚΕ ήρθε στην Πελοπόννησο και εντάχθηκε στο ΔΣΕ. Είχε το βαθμό του Λοχαγού και πήρε μέρος σε πολλές μάχες ως επιτελής αξιωματικός του Αρχηγείου Μαινάλου. Διορίστηκε μέλος της αντιπροσωπίας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης στην Πελοπόννησο, υπεύθυνος για την Παιδεία με κύρια αποστολή τη λειτουργία των σχολείων στις ελεύθερες περιοχές. Ανέλαβε διευθυντής του Λαϊκού Διδασκαλείου Πελοποννήσου.
Ο Πάνος Γεωργόπουλος με το αθλητικό του παράστημα και την ατσάλινη αντοχή του, με την κατάμαυρη γενειάδα του και τα σγουρά μαλλιά του ήτανε αληθινό παλικάρι, ζωσμένο τα φυσεκλίκια του και το αχώριστο πιστόλι του, που είχε πάρει σε μάχη με τους Γερμανούς. Πρώτος στο τραγούδι με τη βροντερή φωνή του και πρώτος στους ελληνικούς χορούς, συγκινούσε και ξεσήκωνε αντάρτες και λαό σ’ αγώνες λαϊκούς. Ήτανε ένας λαϊκός αγωνιστής, ένας φλογερός επαναστάτης, ένας ολοκληρωμένος κομμουνιστής.
Αυτά τα σωματικά και ψυχικά εφόδια είχαν σαν αποτέλεσμα να αντέξει στις στερήσεις, στις κακουχίες, στην πείνα, στις ατέλειωτες πορείες που επέβαλε η κατάσταση που επέφερε η ήττα του ΔΣΕ στην Πελοπόννησο. Ετσι έφτασε το Μάη του 1949 στο στρατοκρατούμενο χωριό του, την Κερπινή με σκοπό να βρει καταφύγιο. Στο χωριό βρισκόταν λόχος του στρατού, που του ανέφεραν κάποιοι τον ερχομό του Πάνου και το μέρος που κρυβόταν, τον κύκλωσαν. Μπροστά στον κίνδυνο να συλληφθεί αυτοκτόνησε με το πιστόλι του.
Ο Πάνος Γεωργόπουλος υπεύθυνος της Λαϊκής Παιδείας Πελοποννήσου και διευθυντής του Λαϊκού Διδασκαλείου είχε και προσωπική συμβολή στην προσπάθεια οργάνωσης της νέας εξουσίας στις ελεύθερες περιοχές. Για το λόγο αυτό συγκέντρωσε το μίσος του αντίπαλου που δεν σεβάστηκαν ούτε το νεκρό κορμί του. Δεν επέτρεψαν την ταφή του στο νεκροταφείο του χωριού, λες και θα μόλυνε και τους άλλους νεκρούς.
- Η Ασπασία Δασκαλοπούλου, γεννήθηκε το 1924 στο χωριό Βαλτεσίνικο. Στις αρχές της Κατοχής τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο και γράφτηκε στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Τρίπολης. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και αργότερα βγήκε στο βουνό. Μετά την Α’ Πανελλαδική συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ εξελέγη μέλος του Κεντρικού της Συμβουλίου.
Η Ασπασία διακρινόταν για την αποφασιστικότητα και την έντονη δραστηριότητά της. Ήταν πάντοτε ριψοκίνδυνος άνθρωπος και έτοιμη για δράση κατά των κατακτητών και των συνεργατών τους. Μετά την απελευθέρωση και τη Συμφωνία της Βάρκιζας, στη περίοδο του Εμφύλιου, πέρασε στην παρανομία και επικηρύχτηκε. Το καλοκαίρι του 1946 συνελήφθη και στάλθηκε εξορία στην Κύθνο.
Το 1947, με την αμνηστία που δόθηκε, την απελευθέρωσαν και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Γράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ταυτόχρονα εργαζόταν στον παράνομο μηχανισμό της Οργάνωσης Αθήνας του ΚΚΕ. Το καλοκαίρι του 1947, με εντολή του Κόμματος εγκαταστάθηκε στην Τρίπολη και ανέλαβε υπεύθυνη του δικτύου προώθησης εθελοντών ανταρτών από την Αθήνα στην Πελοπόννησο, στο Δημοκρατικό Στρατό.
Στα τέλη 1947 κατατάχθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό Πελοποννήσου και αναδείχτηκε σε καπετάνισσα του 2ου Τάγματος του Αρχηγείου Μαινάλου, όπου διακρίθηκε σ’ όλες τις μάχες που πήρε μέρος, για τη μαχητικότητά της και τις διοικητικές της ικανότητες. Την άνοιξη του 1948, με απόφαση του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου του ΚΚΕ, ανέλαβε τα καθήκοντα που είχε η ηρωίδα κομουνίστρια, Αθηνά Μπενέκου και τον Οκτώβρη του 1948 ανέλαβε αναπληρωματικό μέλος του Γραφείου Περιοχής Πελοποννήσου.
Η ηρωίδα Ασπασία Δασκαλοπούλου σκοτώθηκε το 1949 στην ευρύτερη περιοχή, αυτοκτονώντας για να μην πέσει ζωντανή στα χέρια του εχθρού.
- Ο Κώστας Μπασακίδης, μια από τις πιο ευγενικές και ηρωικές μορφές του Δημοκρατικού Στρατού στην Πελοπόννησο, γεννήθηκε στο χωριό Βρομόβρυση Μεσσηνίας. Το 1940 τελείωσε τη Σχολή Ευελπίδων. Πολέμησε με ηρωισμό στην Αλβανία ως ανθυπολοχαγός. Εντάχθηκε στις δυνάμεις του Εθνικού Στρατού από τον οποίο αποχώρησε μαζί με άλλους αξιωματικούς, όταν διαπίστωσε το βρώμικο ρόλο που έπαιζε.
Από το καλοκαίρι του 1943 υπηρέτησε στον ΕΛΑΣ, διοικητής λόχου του 2ου Τάγματος, του 9ου Συντάγματος. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες κατά των Γερμανοϊταλών κατακτητών και των συνεργατών τους. Με την έναρξη του Εμφυλίου, το Μάρτη του 1945, έμεινε πιστός στο ΚΚΕ και στα ιδανικά του, εκπλήρωσε πάντοτε στο ακέραιο όλες τις αποστολές που του ανατέθηκαν παρά το ξεκλήρισμα της οικογένειάς του.
Το καλοκαίρι του 1946, η ΚΕ του ΚΚΕ του ανάθεσε την αποστολή για την ανασυγκρότηση των Κομματικών Οργανώσεων Μεσσηνίας, που είχαν διαλυθεί στη διάρκεια του μονόπλευρου Εμφύλιου. Ο Μπασακίδης ήταν ένας από τους λίγους πρωτοπόρους αγωνιστές που κατόρθωσαν να βάλουν τα θεμέλια της δημιουργίας του Δημοκρατικού Στρατού στη Νοτιοανατολική Πελοπόννησο και σε συνέχεια στην κεντρική και βόρεια περιοχή της.
Το Φλεβάρη του 1947, όταν ο Δημοκρατικός Στρατός άρχισε να εδραιώνεται στην Κεντρική και Βόρεια Πελοπόννησο, ο Κ. Μπασακίδης ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής του Αρχηγείου Πελοποννήσου, πολιτικός ο Βαγγέλης Ρογκάκος και καπετάνιος ο Λυκούργος Γιαννούκος. Αργότερα, ο Μπασακίδης ανέλαβε διοικητής του Αρχηγείου Αχαΐας – Ηλείας και όταν συγκροτήθηκε η 3η Μεραρχία του Δημοκρατικού Στρατού διεύθυνε το 1ο Γραφείο Επιχειρήσεων της Μεραρχίας.
Στις 13 Μάρτη 1949, στη διάρκεια μιας σκληρής μάχης μεταξύ τμήματος του Δημοκρατικού Στρατού Πελοποννήσου και ισχυρής δύναμης του κυβερνητικού στρατού, της 9ης Μεραρχίας του, στο ύψωμα «Δρακοβούνι» εδώ στην περιοχή, έπεσε μαχόμενος ηρωικά, όταν είχαν εξαντληθεί και οι σφαίρες του πιστολιού του.
Βαδίζουμε στα χνάρια των ηρώων μας
Ολοκληρώνοντας την ομιλία της, η Στέλλα Χρηστέα είπε: «Είμαστε το Κόμμα που βαδίζει στα χνάρια ηρώων σαν τον Γεωργόπουλο. Το Κόμμα που διαπαιδαγώγησε και διαπαιδαγωγεί αγωνιστές, έτοιμους σε κάθε στιγμή να αποδείξουν ότι αγαπάνε αυτό το λαό με την καρδιά τους και το αίμα τους.
Όπλο στα χέρια μας, οδηγός της δουλειάς μας, είναι το πρόγραμμά μας. Είναι η επαφή με την ιδεολογία μας, τη θεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού, με την Ιστορία του Κόμματος και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Η αφομοίωση της στρατηγικής του Κόμματός μας, η σύνδεση θεωρίας και πράξης. Με το παράδειγμα των στελεχών και των μελών του Κόμματος και της νεολαίας μας, για να μπορεί να κατακτά το ΚΚΕ κάθε μέρα και κάθε ώρα το ρόλο του οδηγητή της ταξικής πάλης.
Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι υπάρχει λύση υπάρχει διέξοδος, στα αδιέξοδα του συστήματος, στα καθημερινά προβλήματα. Είναι η άλλη κοινωνία, αυτή της κεντρικά σχεδιασμένης ανάπτυξης της παραγωγής, η οποία είναι η μοναδική ικανή να ικανοποιήσει σε όλο και ανώτερο επίπεδο τις ανάγκες του λαού και της κοινωνικής εξέλιξης. Παίρνουμε θάρρος από την Ιστορία μας, έχουμε πίστη αισιοδοξία, στο δίκιο της εργατικής τάξης και του λαού. Η εργατική τάξη θα οικοδομήσει τη νέα κοινωνία, το σοσιαλισμό».
Το κενό στο μνημείο
«Στο μνημείο που βλέπετε, υπάρχει ένα κενό» είπε σε άλλο σημείο της ομιλίας της η Στέλλα Χρηστέα και εξήγησε: «Λείπει το όνομα του Χαράλαμπου Σπηλιωτόπουλου του Ηρακλή, που το 1947, πιστός στο κάλεσμα του Κόμματος, έφυγε από την Αθήνα που ήταν καταδιωκόμενος και κατατάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό Πελοποννήσου. Πολέμησε και αναδείχθηκε σε διοικητή της Λαϊκής Πολιτοφυλακής στην περιοχή Ολυμπίας και ακολούθησε και αυτός τη μοίρα των χιλιάδων αγωνιστών στις εκκαθαριστικές το 1949. Συνελήφθη στην Ηλεία και εκτελέστηκε χωρίς δίκη.
Και αυτός ο ήρωας ανήκει στους χιλιάδες τιμημένους νεκρούς που έπεσαν στη μάχη για το δίκιο του λαού. Δεν τον χαρίζουμε στη λήθη, θα τον τιμάμε. Δεν είναι ανάμεσα στα ονόματα, γιατί απαίτησαν τα αδέλφια του, να μην αναγραφεί. Εμείς δεν τον αποκηρύσσουμε. Δεν μπορεί να μπαίνουν στην ίδια μοίρα αυτοί που πολέμησαν για αυτά τα αγνά ιδανικά, με αυτούς που τους πολέμησαν με λύσσα. Με αυτούς που ήταν ταγμένοι στην υπηρεσία του αντιπάλου, για τη διατήρηση του σάπιου, εκμεταλλευτικού, συστήματος».
Κατάθεση στεφάνων στο μνημείο
Στεφάνι κατατέθηκε επίσης εκ μέρους «των συγγενών που έζησαν με το χρέος να τους αποδώσουν αυτή την τιμή, αλλά πέθαναν νωρίτερα». Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με προσκλητήριο νεκρών και το «Επέσατε θύματα».