29/4/2018 ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΚΝΕ
ΣΤΗ ΛΑΡΥΜΝΑ – ΣΤΗ ΛΑΡΚΟ
ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΠΟΥ ΔΟΥΛΕΨΑΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΑΝ ΑΓΩΝΕΣ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ
Αγαπητοί φίλοι – φίλες, Κνίτες και Κνίτισες
Εκ μέρους της Κ.Ο. Λάρυμνας – Μαρτίνου σας καλωσορίζουμε στον ιστορικό περίπατο που διοργανώνει η ΚΝΕ στο χώρο της Λάρυμνας και της ΛΑΡΚΟ.
Ένα χώρο που είναι κυρίως εργατικός και βιομηχανικός, που δούλεψαν και δουλεύουν εργάτες και εργάτριες από τη Λάρυμνα και τα χωριά της περιοχής, από όλη την Ελλάδα, από όλο τον κόσμο. Που εδώ αναπτύχθηκαν πολλοί ταξικοί αγώνες, με διάφορες μορφές πάλης. Από αυτόν εδώ το χώρο καθορίζονταν και καθορίζονται οι εξελίξεις στην παραγωγική διαδικασία, από εδώ ξεκινούν προβληματισμοί, διεργασίες και εξελίξεις στο συνδικαλιστικό και πολιτικό γίγνεσθαι.
Στο χώρο αυτό δραστηριοποιείται παραγωγικά η Γ.Μ.Μ.Α.Ε. ΛΑΡΚΟ η οποία επεξεργάζεται λατεριτικά μεταλλεύματα με την μέθοδο της πυρομεταλλουργίας και παράγει το σιδηρονικέλιο (FeNi) αρχικά σε μορφή χελώνας διαστάσεων 8χ22χ58 εκ. και βάρους 40 κιλών, τις οποίες στοιβάζουν με τα χέρια οι εργάτες σε παλέτες και στη συνέχεια σε κόκκους οι οποίοι πέφτουν σε σέσουλες . Το μετάλλευμα εξάγεται όλο σε ευρωπαϊκά κυρίως μονοπώλια. Το νικέλιο είναι ένα μέταλλο που χρησιμοποιείται για να παραχθούν πολεμικό υλικό, μηχανές, στην αυτοκινητοβιομηχανία, ιατρικά εργαλεία, οικιακά σκεύη κλπ. Μαζί με το χρώμιο παράγεται ο ανοξείδωτος χάλυβας. Μέσα στο σιδηρονικέλιο εμπεριέχονται και άλλα μέταλλα καθώς και το κοβάλτιο, που όμως μένουν ανεκμετάλλευτα.
Η Ιστορία εκμετάλλευσης των μεταλλευμάτων ξεκινάει, απ’ όσο γνωρίζουμε και είναι καταγεγραμμένα σε διάφορα βιβλία, από την αρχαιότητα. Σύντομη περιγραφή κάνει και ο Παυσανίας.
Στην νεότερη εποχή το ενδιαφέρον ξεκινάει το 1867 όπου οι εταιρείες «ΜΑΤΣΑ» και «ΑΠΕΡΓΗ» εκμεταλλεύονται τα μεταλλεία Λαρύμνης και από την επιφάνεια αλλά και από υπόγειες στοές εξορύσσουν το μετάλλευμα το οποίο φορτώνουν σε βαγόνια και σιδηροδρομικά το μεταφέρουν στο λιμάνι της Λάρυμνας όπου με καράβια εξάγεται στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, κυρίως της Γερμανίας, για παραγωγή σιδήρου. Την ίδια εποχή λειτουργούν και τα μεταλλεία Τσούκας στο Μαρτίνο και στο Λούτσι Βοιωτίας. Από εκεί το μετάλλευμα μεταφερόταν με βαγονέτα εναέριας κίνησης στη θέση Βιβο του Προσκυνά και Αλμύρα της Τραγάνας, και με καράβια μεταφέρονταν στο εξωτερικό. Το 1910 ανακαλύφθηκε ότι το μετάλλευμα περιέχει Ni. Τα δεδομένα άλλαξαν.
Στην εκμετάλλευση των μεταλλείων δραστηριοποιήθηκαν κατά καιρούς αρκετές εταιρείες όπως η Μεταλλευτική Λοκρίδας και Εταιρία Μεταλλείων Αταλάντης για να καταλήξουν πριν το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Ιταλική ΑΜΜΙ και στη συνέχεια στην Ελληνική Μεταλλευτική ΑΕ, θυγατρική της Krupp οι οποίες διοχέτευαν το μετάλλευμα στη φασιστική – ναζιστική Γερμανία.
Κατά τη διάρκεια της κατοχής, τις εγκαταστάσεις εξόρυξης και μεταφοράς τις φρουρούσαν ένας ιταλικός λόχος 200 ανδρών, 13 Γερμανοί και ένας Λευκορώσος.
Στις 9-10-11/ 9/1943, αντάρτικος λόχος του ΕΛΑΣ, με αρχηγό το Λοκρό (Σωτήρη Τσιτσιπή), μαζί με εφεδρικές ομάδες των χωριών της περιοχής, αιχμαλώτισαν τη φρουρά. Στις 27/4/1949, ο λόχος Δεληβοριά μαζί με ομάδα καταστροφών πραγματοποίησε σαμποτάζ στις εγκαταστάσεις των μεταλλείων και στο χώρο φόρτωσης στη Λάρυμνα.
Από τότε και μέχρι το 1952, τα μεταλλεία σταμάτησαν να λειτουργούν. Μετά την ήττα του ΔΣΕ και με βάση το δόγμα Τρούμαν και το σχέδιο Μάρσαλ, τα μεταλλεία παραχωρήθηκαν στις 15/5/1952 στην εταιρία χημικών προϊόντων και λιπασμάτων που άνηκε στο Μποδοσάκη.
Το 1963 τα δικαιώματα τα πήρε η Μεταλλευτική Μεταλλουργική εταιρία Λαρύμνας ΛΑΡΚΟ.
Από τότε σταμάτησε ο παλιός τρόπος εκμετάλλευσης και κατασκευάστηκε το μεταλλουργικό εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ το οποίο από το 1965 μέχρι και σήμερα λειτουργεί ασταμάτητα γιατί είναι συγκρότημα συνεχούς πυράς και λειτουργίας.
Λίγο αργότερα άλλαξε και ο τρόπος εξόρυξης των μεταλλευμάτων και από τις υπόγειες γαλαρίες εξορύσσονται επιφανειακά με τη διάνοιξη μεγάλων κρατήρων.
Επίσης λειτούργησαν και λειτουργούν εκτός από τα μεταλλεία Λάρυμνας, ή Ν. Κόκκινου ή Αγίου Ιωάννη, ακόμα δύο σε Εύβοια και Καστοριά. Επίσης επαναλειτούργησε τα τελευταία χρόνια το μεταλλείο Τσούκας Μαρτίνο και λειτουργεί ένα λιγνιτωρυχείο στα Σέρβια Κοζάνης.
Το 1986, η εταιρεία πέρασε από τον Μποδοσάκη που την άφησε υπερχρεωμένη, στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων που είχε συστήσει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και μέσω αυτού μέχρι το 1989 τη διαχείριση ανέλαβαν οι τράπεζες. Το 1989 συστήθηκε η ΓΜΜΑΕ ΛΑΡΚΟ με κύριους μετόχους το ελληνικό δημόσιο, τη ΔΕΗ, την Εθνική Τράπεζα και άλλους. Το 2010 πέρασε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. στο ΤΑΙΠΕΔ, όπου ανήκει μέχρι και σήμερα.
Από το 1870 ως και σήμερα, ανεξάρτητα από το ιδιοκτησιακό καθεστώς, ανεξάρτητα από τη τιμή του Νικελίου, το οποίο είναι χρηματιστηριακό προϊόν και η τιμή του καθορίζεται από το LME του Λονδίνου, ο κύριος προσανατολισμός της εταιρείας είναι να εξυπηρετηθεί η μεγάλη ατομική ιδιοκτησία, οι μεγάλοι ξένοι μονοπωλιακοί όμιλοι, οι μεγαλοπρομηθευτές, οι μεγαλοκατασκευαστές, τα κέρδη και συμφέροντα της αστικής τάξης συνολικότερα. Να ικανοποιηθούν μικροκομματικά και μικροπαραταξιακά ρουσφέτια των αστικών κυβερνήσεων και των συμβιβασμένων εργοδοτικών, κυβερνητικών συνδικαλιστικών παρατάξεων οι οποίοι εξυπηρετούν τα συμφέροντα όλων των παραπάνω προδίδοντας και ξεπουλώντας την εργατική τάξη.
Όλοι αυτοί οι κηφήνες, τα παράσιτα οι κεφαλαιοκράτες λυμαίνονται τα κέρδη και θησαυρίζουν. Ποιος όμως παράγει τον πλούτο; Οι εργάτες και εργάτριες, τα ανήλικα παιδία που δούλευαν ως μαθητές. Όλοι αυτοί με θυσίες, ιδρώτα και αίμα, ντόπιοι και ξένοι εργάτες έχτισαν και χτίζουν τις εγκαταστάσεις αυτές. Αυτοί πλήρωσαν δουλεύοντας με χαμηλούς μισθούς, σε άσχημες συνθήκες εργασίας για να παραχθεί ο πλούτος. Αυτούς θερίζουν οι εργατικές ασθένειες. Τα τελευταία 50 χρόνια, στη σημερινή μορφή της ΛΑΡΚΟ, η εργατική τάξη μετράει πάνω από 70 νεκρούς και εκατοντάδες ακόμα σοβαρά τραυματίες από εργατικά ατυχήματα. Αυτοί κατά καιρούς απολύονται ή τίθενται σε διαθεσιμότητα, τους περικόπτονται δικαιώματα. Σε αυτούς η τρομοκρατία είναι μόνιμος βραχνάς από τη στιγμή που περνάνε την πύλη του εργοστασίου.
Πλήρωσε και πληρώνει η Λάρυμνα που το περιβάλλον της καταστράφηκε, που οι κάτοικοι της μόνιμα αναπνέουν τα δηλητηριώδη καπναέρια τα οποία υποβαθμίζουν την ποσότητα ζωής τους και δημιουργούν μεγάλους κινδύνους για την υγεία τους.
Πλήρωσε και πληρώνει ο ελληνικός λαός που φορολογείται άγρια για να ξεπληρωθούν τα δάνεια και οι επιχορηγήσεις που έπαιρναν οι εταιρίες και η ΛΑΡΚΟ , που πληρώνει πανάκριβα το ρεύμα στην ΔΕΗ για να μην πληρώσει η ΛΑΡΚΟ.
Όλα αυτά τα ζητήματα γίνονταν δύσκολα αποδεκτά από τους εργάτες της ΛΑΡΚΟ και των μεταλλίων. Αρχίσαν να δημιουργούνται προβληματισμοί, συζητήσεις, διεργασίες για το πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Οι εξεγέρσεις των εργατών ανα τον κόσμο, η μπολσεβίκικη επανάσταση, άνοιξαν νέους δρόμους, καθιέρωσαν νέες ιδέες.
Έτσι οι πρωτοπόροι εργάτες, οι κομμουνιστές που υπήρχαν στην περιοχή μας, πρωτοστάτησαν να οργανωθούν οι εργάτες σε σωματεία.
Το 1934 – 1935, εργάτες από τη Λάρυμνα έστησαν το Σωματείο Φορτοεκφορτωτών «Η Αγία Παρασκευή» για να αντιμετωπίσουν το κλέψιμο που τους έκανε η εταιρία η οποία δεν ζύγιζε το μετάλλευμα αλλά το υπολόγιζε με το μάτι.
Με την ίδρυση της ΛΑΡΚΟ το 1963, την επόμενη κόλας χρονιά, οι εργάτες ίδρυσαν το σωματείο «Ένωσις Εργατοτεχνιτών Μετάλλου Εταιρίας ΛΑΡΚΟ Λαρύμνης» Ταυτόχρονα έγινε και η πρώτη απεργία για βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Με τα ίδια αιτήματα έγινε και το 1966 απεργία που κράτησε 66 μέρες αλλά η εταιρία κατάφερε να τη σπάσει.
Το 1967 έγινε στην Ελλάδα η Δικτατορία των Συνταγματαρχών και στις 9/5/1967 με απόφαση του Στρατοδικείου Λαμίας το Σωματείο διαλύθηκε.
Το 1974 μετά την πτώση της Χούντας, επανιδρύθηκε το Σωματείο με την νέα επωνυμία «Ενωσις Εργατοτεχνιτών και Υπάλληλων Εταιρείας ΛΑΡΚΟ»
Το 1976 οι εργάτες, προκειμένου να κάμψουν την αδιαλλαξία της ΛΑΡΚΟ για υπογραφή ΣΣΕ αποφάσισαν και έκαναν στάσεις εργασίας ανά βάρδια.
Δυστυχώς, το ΔΣ του Σωματείου εν αγνοία τους υπέγραψε σύμβαση διαφορετική από αυτή που είχαν αποφασίσει οι εργάτες. Αυτό δημιούργησε έντονες αντιδράσεις και οι εργάτες καθαίρεσαν το ΔΣ και προχώρησαν σε εκλογές.
Το νέο ΔΣ ηγήθηκε της μεγάλης και ηρωικής απεργίας που έκαναν οι εργάτες το 1977.
Η απεργία ξεκίνησε στις 27/1/1977 και έληξε στις 10/5/1977 μετά από 116 μέρες.
Η απεργία ήταν επιτυχής. Υπογράφηκε ικανοποιητική ΣΣΕ, πληρώθηκαν και ορισμένα μεροκάματα της απεργίας με μορφή επιδομάτων 20000 δραχμών. Αυτή η νίκη άνοιξε καινούριους δρόμους στο συνδικαλιστικό κίνημα του χώρου, του νομού αλλά και πανελλαδικά, που βοήθησαν να αναπτυχθούν εργατικοί αγώνες σε πολλούς κλάδους τα επόμενα χρόνια. Έγινε φάρος του συνδικαλιστικού κινήματος. Εξακολουθεί να παραμένει φάρος γιατί διδάσκει τους εργάτες και τα λαϊκά στρώματα.
Αυτός ο νικηφόρος αγώνας πήρε μεγάλες διαστάσεις, συντάραξε το πανελλήνιο αλλά και πολλές χώρες του κόσμου.
Η επιτυχία του οφείλεται στην ενότητα και την αποφασιστικότητα των ίδιων των απεργών, στο σωστό προσανατολισμό τους που τους συσπείρωσε γύρω από το σωματείο τους.
Όλο αυτό το διάστημα οι οικογένειες των απεργών, στήριξαν με κάθε τρόπο τον αγώνα τους, βρίσκονταν μονίμως στους δρόμους, στους χώρους συγκεντρώσεων, έκαναν πορείες συμπαράστασης, υπέβαλαν ενυπόγραφο υπόμνημα διαμαρτυρίας, διοργάνωσαν εκδηλώσεις, τουρνουά ποδοσφαίρου με τις ομάδες των χωριών της περιοχής, έφραξαν την πύλη του εργοστασίου με τα στήθη τους για να μη μπουν στο εργοστάσιο οι απεργοσπάστες.
Σημαντικός παράγοντας ήταν και η αλληλεγγύη που αναπτύχθηκε σε όλη την περιοχή αλλά και πανελλαδικά. Η ηθική και υλική υποστήριξη ήταν μεγάλη και έσωσε τους απεργούς από την πείνα.
Βέβαια, τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει αν η εργατική τάξη της Ελλάδας αλλά και από άλλες χώρες δεν είχαν κάνει δική τους υπόθεση τον αγώνα των εργατών της ΛΑΡΚΟ. Τίποτα δεν θα είχε γίνει αν τα ταξικά συνδικάτα που δρούσαν μπροστάρηδες οι κομμουνιστές δεν ξεσήκωναν τους εργάτες της Ελλάδας για να δώσουν τη μάχη μαζί με τους απεργούς. Τίποτα δεν θα μπορούσε να γίνει αν το ΚΚΕ και ο Ριζοσπάστης δεν ήταν δίπλα στους απεργούς. Έπαιξαν καθοριστικό ρόλο να πάρει έκταση το θέμα, να ξεσηκωθούν εργάτες, φοιτητές, μαθητές, άλλα λαϊκά στρώματα, μαζικοί φορείς, σύλλογοι, Δήμοι και κομμουνιστές δήμαρχοι.
Με την πρωτοβουλία την παρότρυνση και την οργάνωση των κομμουνιστών επισκέφθηκαν του απεργούς της ΛΑΡΚΟ χιλιάδες εργάτες ,εργάτριες, φοιτητές ,σπουδαστές κλπ.
Αυτή η μάχη, αυτή η νικηφόρα απεργία είναι ιστορία που δεν θα σβήσει. Είναι βαθιά χαραγμένη στη μνήμη παλιότερων και νεότερων γενιών. ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ. Είναι αντικείμενο μελέτης που οι εργάτες και τα λαϊκά στρώματα πρέπει να μελετήσουν για ναι βάλουν συμπεράσματα για το σήμερα για να μάθουν πως κερδίζει τους αγώνες η εργατική τάξη.
Στη απεργία του 1977 συγκρούστηκαν δυο κόσμοι. Η αστική τάξη, οι βιομήχανοι, οι τραπεζίτες, τα τσιράκια τους από την μια μεριά. Η εργατική τάξη από την άλλη. Όλοι αυτοί, με διάφορους τρόπους, με κήρυξη στρατιωτικού νόμου στην περιοχή, με τις δυνάμεις καταστολής, με τις αύρες, τους ροπαλοφόρους, τη χωροφυλακή, με χτυπήματα και συλλήψεις απεργών, δικαστήρια, προσπάθησαν να σπάσουν την απεργία.
Δεν τα κατάφεραν. Έχασαν. Νίκησαν οι εργάτες με του συμμάχους τους που όρθωσαν το ανάστημα τους απέναντι στην επίθεση.
Ένα σημαντικό νικηφόρο αγώνα με απεργία πάνω από δέκα ημέρες έδωσαν οι εργάτες και τον Νοέμβρη του 1979. Τότε με την έκρηξη που έγινε στο μηχανουργείο και σκοτώθηκαν έξι εργάτες και τραυματίστηκαν άλλοι δεκαέξι. Τότε την πλειοψηφία του Δ.Σ του σωματείου την είχαν οι συνεπείς ταξικοί συνδικαλιστές, οι κομουνιστές.
Τότε με την καθοδήγηση αυτών των συνδικαλιστών οι εργάτες έφεραν τον Μποδοσάκη στη Λάρυμνα και τον υποχρέωσαν να αποζημιώσει τις οικογένειες των σκοτωμένων, να τους δώσει εφάπαξ χρηματικό ποσό και ισόβια μηνιάτικη σύνταξη. Να κατασκευάσει σύγχρονο υγειονομικό σταθμό, με χειρουργείο, ακτινολογικό, μικροβιολογικό εργαστήριο. Να τον επανδρώσει με γιατρό σε 24ωρη βάση και να καλύπτεται σε ημερήσια βάση με γιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων και με τρία ασθενοφόρα εκ των οποίων τα δυο βρισκόταν μόνιμα στο εργοστάσιο.
Να πάρει αρκετά μέτρα υγιεινής και ασφάλειας για την προστασία των εργαζομένων, να κατασκευάσει ένα νέο σύγχρονο μηχανουργείο.
Μπόρεσαν τότε, μπορούν και σήμερα οι εργάτες Έχουν πείρα που πρέπει να μελετήσουν και να αξιοποιήσουν.
Δόθηκαν αγώνες πριν το 1977 αλλά και μετά. Το 1986 με τις απολύσεις εργαζομένων αλλά και το 1991 με τις διαθεσιμότητες και μετέπειτα άλλοι μικρότεροι αλλά και μεγαλύτεροι, το 2004 – 2007 και το 2014 από τους εργαζόμενους στις εργολαβίες.
Κανένας δεν πήγε χαμένος, όλοι έχουν την αξία τους. Όμως βγαίνει και ένα συμπέρασμα από όλα αυτά.
Όταν οι εργάτες ακολουθούν την πολιτική και τακτική των συμβιβασμένων κυβερνητικών εργοδοτικών συνδικαλιστών τότε οι αγώνες που κάνουν δεν δίνουν τα αποτελέσματα που θέλουν.
Όταν όμως οι εργάτες εμπιστεύονται τους συνεπείς ταξικούς συνδικαλιστές, όταν ακούνε το ΚΚΕ, το κόμμα της εργατικής τάξης, κανένας αγώνας τους δεν χάνεται. Πάντα φέρνει αποτελέσματα θετικά για το παρόν αλλά και το μέλλον.
Αγαπητοί φίλοι, φίλες ,Κνίτες, Κνίτισες
Σήμερα προσπαθήσαμε μέσα από τον ιστορικό περίπατο που διοργάνωσε η ΚΝΕ να σας μεταφέρουμε ένα μέρος από τα μικρά και μεγάλα ιστορικά εργατικά γεγονότα που δημιούργησε η εργατική τάξη στη περιοχή της Λάρυμνας, της ΛΑΡΚΟ, άλλα και ευρύτερα.
Θέλουμε στην νέα βάρδια της εργατικής τάξης που εσείς αποτελείται να δώσουμε τα ερεθίσματα. Να ψάξετε, να μελετήσετε, να γνωρίσετε, να διαδώσετε τον αγώνα των παππούδων και των πατεράδων σας. Να εκμεταλλευτείτε τα θετικά αλλά και τα αρνητικά ώστε εσείς με καλύτερες προϋποθέσεις να αναπτύξετε τους δικούς σας αγώνες.